Η Εθνική Πολιτική των Επιστροφών εμπεριέχει τη διατήρηση της λειτουργίας των Προ-αναχωρησιακών Κέντρων Κράτησης παράτυπων μεταναστών, ως έσχατο μέσο και για τη συντομότερη το δυνατόν περίοδο βάσει: α) του άρθρου 15 της Οδηγίας περί Επιστροφών 2008/115/ΕΚ, όπως ενσωματώθηκε με το Νόμο 3907/2011 (άρθρο 30) καθώς και β) του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (άρθρο 6)) για την προετοιμασία της επιστροφής και τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης στη Χώρα καταγωγής τους (λαμβάνοντας πάντοτε υπ’ όψιν και τις συστάσεις Schengen και συγκεκριμένη την COM (2021) 650 final). Η εξασφάλιση της λειτουργίας των ανωτέρω κέντρων αποτελεί μέρος του συνολικού σχεδίου της αποτελεσματικής διαχείρισης των παράτυπων μεταναστών. Προς τούτο, η Ελληνική Αστυνομία είναι υπεύθυνη για την λειτουργία έξι (6) Προ-αναχωρησιακών Κέντρων Κράτησης, ήτοι στην Αμυγδαλέζα Ν. Αττικής, στον Ταύρο (Πέτρου Ράλλη 24), στην Κόρινθο, στην Ξάνθη, στη Δράμα (Παρανέστι) και στην Ορεστιάδα (Φυλάκιο), με συνολική χωρητικότητα τριών χιλιάδων τριακοσίων ενενήντα έξι (3.396) περίπου ατόμων, η λειτουργία των οποίων παρατάθηκε σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 8038/23/22-ρκη΄από 29-12-2023 Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) (ΦΕΚ Β΄ 7573/31.12.2023) έως την 31-12-2024. Σχετικά με την επιλεξιμότητα της κάλυψης δράσεων για τα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών (Προ.Κε.Κ.Α.), δυνάμει του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/1147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης βάσει του άρθρου 3, παρ. 2 γ) συμβάλει στην αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, ενίσχυση της αποτελεσματικής, ασφαλούς και αξιοπρεπούς επιστροφής και επανεισδοχής, και προώθηση και συμβολή στην αποτελεσματική αρχική επανένταξη στις τρίτες χώρες. Πιο συγκεκριμένα και βάσει του Παραρτήματος ΙΙΙ παρ.4, το Ταμείο στηρίζει ιδίως τη δημιουργία ή τη βελτίωση υποδομών κράτησης, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης κοινής χρήσης αυτών των εγκαταστάσεων από περισσότερα του ενός κράτη μέλη.

Αναλυτικά τα έργα της Δράσης είναι τα ακόλουθα:

1. Μίσθωση χώρων Προ.Κε.Κ.Α. Δράμας

Μίσθωση των εγκαταστάσεων του Προ.Κε.Κ.Α. Δράμας από το Τ.ΕΘ.Α. για χρονικό διάστημα 3 ετών. Η νέα σύμβαση θα αφορά στο χρονικό διάστημα 01/01/25-31/12/27.

2. Μίσθωση χώρων Προ.Κε.Κ.Α. Κορίνθου

Μίσθωση των εγκαταστάσεων του Προ.Κε.Κ.Α. Κορίνθου από το Τ.ΕΘ.Α. για χρονικό διάστημα 3 ετών. Η νέα σύμβαση θα αφορά στο χρονικό διάστημα 01/01/25-31/12/27.

3. Μίσθωση χώρων Προ.Κε.Κ.Α. Θεσσαλονίκης

Μίσθωση των εγκαταστάσεων από το Τ.ΕΘ.Α. του νέου Προ.Κε.Κ.Α. που θα κατασκευασθεί (συσχετισμός με Έργο 22 που αφορά στην κατασκευή του Προ.Κε.Κ.Α.) στη Θεσσαλονίκη για εκτιμώμενο χρονικό διάστημα 2 ετών. Η νέα σύμβαση θα αφορά στο (εκτιμώμενο) χρονικό διάστημα 01/01/28-31/12/29.

4. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- τηλεοράσεις

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

5. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Σετ παγκάκια

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

6. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Πλυντήρια

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

7. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Ηλεκτρολογικά

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

8. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Υδραυλικά

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

9. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Χαρτί Α4 για την κάλυψη των αναγκών λειτουργίας των Προ.Κε.Κ.Α. – ΕΛ.ΑΣ.

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

10. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Είδη υπόδησης

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

11. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Είδη ένδυσης

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

12. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Είδη Άθλησης και Ψυχαγωγίας

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

13. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Είδη ατομικής υγιεινής

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

14. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Γραφεία + καρέκλες +ντουλάπες + τραπέζια συσκέψεων

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

15. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- PC

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

16. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Εκτυπωτές

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

17. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Κρεβάτια

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

18. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Στρώματα

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

19. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Λευκά Ειδή (σεντόνια – πετσέτες – μαξιλάρια – κουβέρτες κλπ)

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

20. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Air condition

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

21. Προμήθεια Απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού – αναλώσιμα- Στεγνωτήρια

Προμήθεια του απαραίτητου υλικοτεχνικού εξοπλισμού και αναλωσίμων για την κάλυψη των αναγκών και την ορθή λειτουργία των έξι (6) Προ.Κε.Κ.Α., για τα οποία είναι υπεύθυνη η ΕΛ.ΑΣ.

22. Κατασκευή Προ- Αναχωρησιακών Κέντρων Κράτησης για παράτυπους Υπηκόους Τρίτων Χωρών

Κατασκευή Προ.Κε.Κ.Α. (με συνολική κατ’ εκτίμηση δυναμικότητα 400 θέσεων) στη Θεσσαλονίκη. Γίνεται μνεία ότι η δημιουργία Προ.Κε.Κ.Α. στην Θεσσαλονίκη (συμπρωτεύουσα) είναι αναγκαία ώστε να αντιμετωπιστούν οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες σε θέσεις κράτησης αλλοδαπών υπηκόων, που δεν δικαιολογούν ή δεν δικαιολογούν πλέον την είσοδο και παραμονή τους στην χώρα. Η λειτουργία του ανωτέρω Προ.Κε.Κ.Α. θα επιλύσει μια σειρά θεμάτων κράτησης των παράνομων αλλοδαπών και θα συμβάλλει στην κράτηση σε οργανωμένη Δομή της ΕΛ.ΑΣ. που θα λειτουργεί με απόλυτη τήρηση των κανόνων ασφαλείας και υγιεινής [αρνητικές Εκθέσεις Διεθνών και Ευρωπαϊκών (CPT) Οργανισμών για λειτουργία κρατητηρίων Δ-νσης Αλλοδαπών Θεσ/νίκης (Πόντου αρ. 52)].

23. Προμήθεια ειδικού τύπου οχημάτων για τη λειτουργία των Προ.Κε.Κ.Α.

Προμήθεια οχημάτων, τα οποία θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνον από τα Προ.Κε.Κ.Α. για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών τους φύλαξης και λειτουργίας (για τη μεταφορά των υπηκόων τρίτων χωρών από και προς τα Προ.Κε.Κ.Α., νοσοκομεία και πρεσβείες, για περιπολίες των Προ.Κε.Κ.Α. και εν γένει τη διαχείριση των Προ.Κε.Κ.Α.).

24. Προμήθεια εξοπλισμού για τους αστυνομικούς στο ΠΡΟΚΕΚΑ

Προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού για τους αστυνομικούς, οι οποίοι απασχολούνται στα Προ.Κε.Κ.Α.

25. Παροχή Υπηρεσιών ανακαίνισης – ανακατασκευής των Κέντρων- Προ.Κε.Κ.Α. Δράμας

Ανακαίνιση και ανακατασκευή των εγκαταστάσεων του Προ.Κε.Κ.Α. Δράμας, βάσει τεχνικής μελέτης.

26. Παροχή Υπηρεσιών ανακαίνισης – ανακατασκευής των Κέντρων- Προ.Κε.Κ.Α. Ταύρου

Ανακαίνιση και ανακατασκευή των εγκαταστάσεων των Προ.Κε.Κ.Α. Ταύρου, βάσει τεχνικής μελέτης.

27. Παροχή Υπηρεσιών ανακαίνισης – ανακατασκευής των Κέντρων- Προ.Κε.Κ.Α. Κορίνθου

Ανακαίνιση και ανακατασκευή των εγκαταστάσεων των Προ.Κε.Κ.Α. Ξάνθης, βάσει τεχνικής μελέτης.

28. Δημιουργία χώρων αθλοπαιδιών (5χ5, βόλεϊ – μπάσκετ)- Προ.Κε.Κ.Α. Αμυγδαλέζας

Βάσει τεχνικής μελέτης. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλισθεί ότι οι υλικές συνθήκες κράτησης και το καθεστώς κράτησης, συμμορφώνονται πάντα με τα πρότυπα για τα θεμελιώδη δικαιώματα και αντικατοπτρίζουν τη φύση της στέρησης της ελευθερίας, εξασφαλίζοντας επαρκή χρόνο έξω από το κελί, δυνατότητα πρόσβασης σε υπαίθριο χώρο και δυνατότητα ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων (συμμόρφωση με συστάσεις Schengen και συγκεκριμένη την COM (2021) 650 final).

29. Δημιουργία χώρων αθλοπαιδιών (5χ5, βόλεϊ – μπάσκετ)- Προ.Κε.Κ.Α. Ορεστιάδας

Βάσει τεχνικής μελέτης. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλισθεί ότι οι υλικές συνθήκες κράτησης και το καθεστώς κράτησης, συμμορφώνονται πάντα με τα πρότυπα για τα θεμελιώδη δικαιώματα και αντικατοπτρίζουν τη φύση της στέρησης της ελευθερίας, εξασφαλίζοντας επαρκή χρόνο έξω από το κελί, δυνατότητα πρόσβασης σε υπαίθριο χώρο και δυνατότητα ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων (συμμόρφωση με συστάσεις Schengen και συγκεκριμένη την COM (2021) 650 final).

30. Δημιουργία χώρων αθλοπαιδιών (5χ5, βόλεϊ – μπάσκετ)- Προ.Κε.Κ.Α. Κορίνθου

Βάσει τεχνικής μελέτης. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλισθεί ότι οι υλικές συνθήκες κράτησης και το καθεστώς κράτησης, συμμορφώνονται πάντα με τα πρότυπα για τα θεμελιώδη δικαιώματα και αντικατοπτρίζουν τη φύση της στέρησης της ελευθερίας, εξασφαλίζοντας επαρκή χρόνο έξω από το κελί, δυνατότητα πρόσβασης σε υπαίθριο χώρο και δυνατότητα ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων (συμμόρφωση με συστάσεις Schengen και συγκεκριμένη την COM (2021) 650 final).

31. Γλωσσική συνδρομή σε υπηκόους τρίτων χωρών που υπόκεινται σε διαδικασίες επιστροφής

Η γλωσσική συνδρομή περιλαμβάνει την υποχρέωση παροχής συνδρομής από διερμηνείς, ώστε να μπορέσει ο υπήκοος τρίτης χώρας να ασκήσει τα διαδικαστικά δικαιώματα που του παραχωρεί το άρθρο 13 της Οδηγίας περί Επιστροφών 2008/115/ΕΚ. Με αυτόν τον τρόπο, θα διασφαλίζεται το δικαίωμα ακρόασης και η πρόσβαση σε πραγματική προσφυγή σύμφωνα με το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τηρείται το άρθρο 12 παράγραφος 2 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ (βάσει και των συστάσεων Schengen και συγκεκριμένη της COM (2021) 650 final). Ο αριθμός των ωφελούμενων που εκτιμάται ότι θα λάβουν υπηρεσίες διερμηνείας (είτε με φυσική παρουσία των διερμηνέων είτε μέσω συστήματος τηλεδιάσκεψης) ανέρχεται σε περίπου 16.030 παράνομους υπηκόους τρίτων χωρών.

32. Διαχείριση και λειτουργία της Δράσης

• Πρόσβαση σε δωρεάν νομική συνδρομή σε υπηκόους τρίτων χωρών που υπόκεινται σε διαδικασίες επιστροφής

Βάσει της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κοινού «εγχειριδίου περί επιστροφής» (Σύσταση (ΕΕ) 2017/2338 της Επιτροπής), τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι η απαραίτητη νομική αρωγή ή/και εκπροσώπηση παρέχεται κατόπιν αιτήσεως, δωρεάν σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία ή τις διατάξεις περί νομικής αρωγής και δύνανται να ορίζουν ότι η δωρεάν νομική αρωγή ή/και εκπροσώπηση υπόκειται στους όρους του άρθρου 15, παράγραφοι 3 έως 6 της οδηγίας 2005/85/ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις συστάσεις Schengen και συγκεκριμένη την COM (2021) 650 final, στόχος του εν λόγω έργου είναι η συστηματική παροχή στους υπηκόους τρίτων χωρών που υπόκεινται σε διαδικασίες επιστροφής, αποτελεσματικής πρόσβασης σε δωρεάν νομική συνδρομή. Διευκρινίζεται ότι η δωρεάν νομική συνδρομή θα παρέχεται στις περιπτώσεις προσφυγών κατά των αποφάσεων επιστροφής που εκδίδονται από τις αρμόδιες αστυνομικές αρχές. Οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις παροχής δωρεάν συνδρομής θα καθορισθούν βάσει κοινής υπουργικής απόφασης που προβλέπεται στο άρθρο 46 του Ν. 5130/2024 (ΦΕΚ Α΄-127/01.08.2024). Ο αριθμός των ωφελούμενων που εκτιμάται ότι θα λάβουν υπηρεσίες νομικής συνδρομής (είτε με φυσική παρουσία των δικηγόρων είτε μέσω συστήματος τηλεδιάσκεψης) ανέρχεται σε 16.030 παράνομους υπηκόους τρίτων χωρών με απόφαση επιστροφής.

• Εκπαίδευση αστυνομικών σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, διαχείριση ευάλωτων ομάδων κλπ.

Διεξαγωγή εκπαιδεύσεων σε αστυνομικούς, οι οποίοι απασχολούνται στα Προ.Κε.Κ.Α. σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, διαχείριση ευάλωτων ομάδων κλπ.. Αφορά ημερήσιες αποζημιώσεις, κόστος διαμονής και κόστος μετακίνησης του αστυνομικού προσωπικού στις εν λόγω εκπαιδεύσεις. Ο εκτιμώμενος αριθμός των εκπαιδευόμενων ανέρχεται σε περίπου 1.685 αστυνομικούς που απασχολούνται στα Προ.Κε.Κ.Α..

• Ενέργειες Δημοσιότητας

Διοργάνωση ημερίδας με σκοπό την ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων ως προς την υλοποίηση των δράσεων, που περιγράφονται στο Τεχνικό Δελτίο Δράσης. Προμήθεια τριάντα δύο (32) πινακίδων δημοσιότητας αμέσως μόλις ξεκινήσει η φυσική υλοποίηση των πράξεων που περιλαμβάνει φυσικές επενδύσεις ή μόλις εγκατασταθεί εξοπλισμός που έχει αγοραστεί όταν η συνολική συνεισφορά της Ένωσης στο έργο υπερβαίνει τα € 100.000.

Τα προαναφερθέντα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών (Προ.Κε.Κ.Α.), σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 8038/23/22-ρκη΄ από 29-12-2023 Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) (ΦΕΚ Β΄ 7573/31.12.2023) θα λειτουργήσουν έως την 31-12-2024. Η λειτουργία τους εν συνεχεία θα παραταθεί με νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) και για τα νέα Κέντρα που θα κατασκευασθούν θα εκδοθεί σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση ίδρυσης και λειτουργίας.