16. Διαδικασία ΔΙΙΙ_1: Δημοσιονομικές Διορθώσεις από ελεγκτικές αρχές/Όργανα

Διαδικασία ΔΙΙΙ_1 Δημοσιονομικές Διορθώσεις από ελεγκτικές αρχές/Όργανα

1. Σκοπός

Ο σκοπός της διαδικασίας είναι η ακύρωση του συνόλου ή μέρους της ενωσιακής ή και εθνικής συμμετοχής σε μία πράξη, στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησής της από τα Προγράμματα ΤΑΜΕΥ, συνεπεία παρατυπιών που εντοπίζονται από ελεγκτικές αρχές/ όργανα.

2. Θεσμικό Πλαίσιο

• Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060: άρθρα 69, 70, 74, 77, 79, 103
• Νόμος 4914/2022: άρθρα 17, 18, 21, 42, 66, παρ. 3, περ. γ)
• Υπ’ αρ. 269397/2023 κοινή απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Μετανάστευσης και Ασύλου “Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου των Προγραμμάτων των Ταμείων Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑΜΕΥ) (Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης -ΤΑΜΕ, Ταμείο Εσωτερικής Ασφαλείας-ΤΕΑ και Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική Θεωρήσεων-ΜΔΣΘ) για την προγραμματική περίοδο 2021-2027” (Β’ 3400),
• YA για σύστημα επιβαλλόμενων δημοσιονομικών διορθώσεων από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ)

3. Πεδίο Εφαρμογής

Η διαδικασία εφαρμόζεται στην περίπτωση παρατυπιών που έχουν εντοπιστεί από:

• Περίπτωση Α: την Αρχή Ελέγχου (ως Αρχή Ελέγχου έχει οριστεί η ΕΔΕΛ του άρθρου 17 του ν. 4914/2022, η οποία συστάθηκε με το άρθρο 11 του ν. 4314/2014 (Α’ 265))
• Περίπτωση Β: ελεγκτικές αρχές/ όργανα της ΕΕ
• Περίπτωση Γ: άλλες εθνικές ελεγκτικές αρχές

4. Περιγραφή Διαδικασίας

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Α: Δημοσιονομικές διορθώσεις λόγω παρατυπιών που έχουν εντοπισθεί από την Αρχή Ελέγχου (ΕΔΕΛ)

i. Διαπίστωση παρατυπίας κατά τη διενέργεια ελέγχου

Στην περίπτωση που, κατά τον έλεγχο της ΕΔΕΛ διαπιστώνεται παρατυπία, αυτή αναγράφεται στην Έκθεση προσωρινών αποτελεσμάτων ελέγχου με κατάλληλη τεκμηρίωση και αναφορά των διατάξεων που παραβιάστηκαν και προτείνεται δημοσιονομική διόρθωση. Οι μη επιλέξιμες δαπάνες βαρύνουν τους πόρους του δικαιούχου σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 42 του ν. 4914/2022.

Η Έκθεση προσωρινών αποτελεσμάτων ελέγχου, στην οποία προτείνεται δημοσιονομική διόρθωση ή και ανάκτηση/ μείωση ορίου πληρωμών κοινοποιείται στον ελεγχόμενο δικαιούχο, στην ΕΥΣΥΔ ΜΕΥ ή στον ΕΦ και  στην ΕΥ Αρχή Πιστοποίησης.

ii. Διαδικασία αντιρρήσεων, οριστικοποίηση Έκθεσης Ελέγχου και έκδοση Απόφασης

Ο ελεγχόμενος δικαιούχος, η ΕΥΣΥΔ ΜΕΥ /ΕΦ και οι άλλοι φορείς στους οποίους έχει κοινοποιηθεί η Έκθεση προσωρινών αποτελεσμάτων ελέγχου, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν, εγγράφως, αντιρρήσεις ή/ και παρατηρήσεις εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ημέρα κοινοποίησης σε αυτούς της έκθεσης ελέγχου.

Μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, η Έκθεση προσωρινών αποτελεσμάτων ελέγχου με τις τυχόν αντιρρήσεις ή και παρατηρήσεις των αρμόδιων φορέων εγκρίνεται από την ΕΔΕΛ και οριστικοποιούνται τα αποτελέσματα. Η οριστική Έκθεση Ελέγχου κοινοποιείται στους αρμόδιους φορείς, σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 4914/2022.

Εφόσον η οριστική Έκθεση Ελέγχου περιλαμβάνει παρατυπία, ο Υπουργός Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης της ΕΔΕΛ, προβαίνει στην έκδοση Απόφασης Δημοσιονομικής Διόρθωσης, η οποία κοινοποιείται στους αρμόδιους φορείς.

• Σε περίπτωση μεμονωμένης παρατυπίας, το ποσό της Απόφασης Δημοσιονομικής Διόρθωσης βαρύνει τους πόρους του δικαιούχου , και θα πρέπει να γίνει ανάκτηση ή μείωση ορίου πληρωμών.

Η ΔΑ/ΕΦ συντάσσει Δελτίο Καταχώρισης Διορθώσεων (Ε.2), μέσω του οποίου καταχωρίζει τη δημοσιονομική διόρθωση στο ΟΠΣ, μειώνοντας αντίστοιχα τα συγχρηματοδοτούμενα ποσά που είχαν καταχωρισθεί. Η προθεσμία για την καταχώριση του ΔΚΔ είναι τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την παραλαβή της οριστικής Έκθεσης Ελέγχου της ΕΔΕΛ.

Εφόσον απαιτείται ανάκτηση για τις δαπάνες που δηλώνονται μετά τον έλεγχο της ΕΔΕΛ και δεν περιλαμβάνονται στις ελεγχθείσες δαπάνες της οριστικής Έκθεσης Ελέγχου, η ΔΑ/ΕΦ εισηγείται την έκδοση Απόφασης Ανάκτησης (E.3_γ) και εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο άρθρο 19 της Υπ’ αρ. 269397/2023 κοινή απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Μετανάστευσης και Ασύλου “Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου των Προγραμμάτων των Ταμείων Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑΜΕΥ) (Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης -ΤΑΜΕ, Ταμείο Εσωτερικής Ασφαλείας-ΤΕΑ και Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική Θεωρήσεων-ΜΔΣΘ) για την προγραμματική περίοδο 2021-2027” (Β’ 3400)

Σε περίπτωση οριζόντιων δημοσιονομικών διορθώσεων (βλ. άρθρο 18, παρ. 7, περ. β του ν. 4914/2022) και δημοσιονομικών διορθώσεων λόγω συστημικών παρατυπιών, η ΕΔΕΛ προβαίνει στην έκδοση σχετικής απόφασης. Οι διορθώσεις καταχωρίζονται στο ΟΠΣ με ευθύνη της ΕΥ Αρχής Πιστοποίησης (καταχώριση ΔΚΔ), η οποία και ενημερώνει σχετικά τους φορείς διαχείρισης (ΔΑ/ΕΦ). Στις περιπτώσεις αυτές οι δημοσιονομικές διορθώσεις δεν βαρύνουν τους πόρους των δικαιούχων.

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Β: Δημοσιονομικές διορθώσεις λόγω παρατυπιών που έχουν εντοπισθεί από ελεγκτικές αρχές/όργανα της ΕΕ, μέσω σχετικών ελέγχων στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους

i. Διαπίστωση παρατυπίας κατά τη διενέργεια ελέγχου

Στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται παρατυπίες,  σε ελέγχους  ελεγκτικών αρχών/οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτά αποστέλλονται στους αρμόδιους φορείς για την υποβολή αντιρρήσεων, σύμφωνα με τις διαδικασίες και προθεσμίες που καθορίζονται από την ελεγκτική αρχή/όργανο.

Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση που στα πορίσματα περιλαμβάνονται συστάσεις με ή χωρίς δημοσιονομικές επιπτώσεις που απευθύνονται σε φορέα (όπως δικαιούχο, φορέα που εμπλέκεται στην υλοποίηση της πράξης), στον οποίο δεν αποστέλλεται το προσωρινό πόρισμα ελέγχου από την αρχή/όργανο που διεξήγαγε τον έλεγχο, είναι ευθύνη της ΔΑ/ΕΦ να ενημερώσει σχετικά και έγκαιρα τον φορέα, ώστε να μπορεί να υποβάλει αντιρρήσεις. Η ενημέρωση αυτή δύναται να περιλαμβάνει μόνο το μέρος του πορίσματος που αφορά στον εν λόγω φορέα και όχι το σύνολό του, ενώ θα πρέπει να κάνει αναφορά στην εμπιστευτικότητα του πορίσματος έως ότου περατωθεί η διαδικασία παρακολούθησης από την αρχή/όργανο που διεξήγαγε τον έλεγχο. Η αναφορά στην εμπιστευτικότητα και στον χειρισμό από τα κράτη-μέλη της διαβίβασης σε άλλους φορείς, κατά κανόνα περιλαμβάνεται στο διαβιβαστικό του πορίσματος ελέγχου από την αρχή/όργανο της ΕΕ ή/και στο εισαγωγικό μέρος του πορίσματος.

ii. Διαδικασία αντιρρήσεων, οριστικοποίηση πορισμάτων ελέγχου και έκδοση Απόφασης

Ο δικαιούχος, η ΔΑ/ΕΦ και οι άλλοι φορείς στους οποίους έχουν κοινοποιηθεί τα πορίσματα ελέγχων, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αντιρρήσεις ή και παρατηρήσεις, σύμφωνα με τις διαδικασίες και προθεσμίες που καθορίζονται από την ελεγκτική αρχή/όργανο.

Σε περίπτωση που πόρισμα ελέγχου αφορά στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) τη σύνταξη των απαντήσεων στον εν λόγω έλεγχο συντονίζει η ΔΑ, η οποία συνεργάζεται  κατά περίπτωση  με τις αρμόδιες Υπηρεσίες της ΕΑΣ, την ΕΥ Αρχή Πιστοποίησης και την ΕΔΕΛ.

Σε περίπτωση πορίσματος ελέγχου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, τη διατύπωση θέσεων των Ελληνικών Αρχών στην απάντηση συντονίζει η ΕΥ Αρχή Πιστοποίησης.

Εφόσον από το οριστικό πόρισμα ελέγχου προκύπτει παρατυπία, με βάση την αντίστοιχη δημοσιονομική επίπτωση που καταγράφεται στο πόρισμα, η αρμόδια ΔΑ/ΕΦ συντάσσει Δελτίο Καταχώρισης Διορθώσεων μέσω του οποίου καταχωρίζει τη δημοσιονομική διόρθωση στο ΟΠΣ το συντομότερο δυνατόν, μειώνοντας αντίστοιχα τα συγχρηματοδοτούμενα ποσά που είχαν καταχωρισθεί.

Στην περίπτωση που απαιτείται ανάκτηση ή μείωση ορίου πληρωμών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 42 του ν. 4914/2022, η ΔΑ/ΕΦ εισηγείται στο όργανο που την εποπτεύει την έκδοση Απόφαση Δημοσιονομικής Διόρθωσης και Μείωσης Ορίου Πληρωμών (Ε.3_α) ή Απόφασης Δημοσιονομικής Διόρθωσης και Ανάκτησης (Ε.3_β). Η Απόφαση Δημοσιονομικής Διόρθωσης και Ανάκτησης (Ε.3_β), που αποτελεί νόμιμο τίτλο βεβαίωσης του χρέους, ή η Απόφαση Δημοσιονομικής Διόρθωσης και Μείωσης Ορίου Πληρωμών (Ε.3_α) κοινοποιείται στον δικαιούχο, στην Ειδική Υπηρεσία «Αρχή Πιστοποίησης και Εξακρίβωσης Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων», καθώς και στην αρμόδια Διαχειριστική Αρχή εφόσον η απόφαση εκδίδεται από το αρμόδιο όργανο του ΕΦ.

Σε περίπτωση Απόφασης Δημοσιονομικής Διόρθωσης και Ανάκτησης (Ε.3_β), ενεργοποιείται η Διαδικασία ΔΙΙΙ_2: Ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών.

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Γ: Δημοσιονομικές διορθώσεις λόγω παρατυπιών που έχουν εντοπισθεί από άλλες εθνικές ελεγκτικές αρχές

Στις περιπτώσεις που εντοπίζονται παρατυπίες (με ή χωρίς πρόθεση) από άλλες (εκτός της ΕΔΕΛ) αρμόδιες εθνικές ελεγκτικές αρχές η ΔΑ δύναται να επιβάλει δημοσιονομική διόρθωση. Εάν ο φορέας διαχείρισης είναι ΕΦ, για τον προσδιορισμό του ποσού της δημοσιονομικής διόρθωσης συνεργάζεται με την αρμόδια ΔΑ και στη συνέχεια προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες.

Στην περίπτωση επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης, η ΔΑ/ΕΦ συμπληρώνει Έκθεση Διοικητικής Εξέτασης, στην οποία αναφέρει τουλάχιστον: τα στοιχεία της πράξης/ υποέργου και του δικαιούχου, τα στοιχεία του ευρήματος (κωδικοποιημένο εύρημα με βάση τη λίστα του ΟΠΣ και εξειδίκευση ευρήματος, ώστε να αποτυπώνεται ο λόγος για τον οποίο η δαπάνη κρίνεται μη επιλέξιμη ή παράτυπη), το ποσό της επιβληθείσας διόρθωσης, το είδος και το ποσό της ενέργειας – ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντος ποσού  ή μείωση ορίου πληρωμών του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ – που προτείνεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 42 του ν. 4914/2022, καθώς και τον υπόχρεο φορέα στην ενέργεια αυτή, τη δυνατότητα του Δικαιούχου να υποβάλει αντιρρήσεις εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών από την παραλαβή της  Έκθεσης.

Η Έκθεση  Διοικητικής Εξέτασης, σε αυτή τη  φάση, είναι προσωρινή και ο δικαιούχος δύναται να υποβάλλει αντιρρήσεις, οπότε ακολουθούνται κατ’ αντιστοιχία τα βήματα που περιγράφονται στη Διαδικασία ΔΙΙ_8 Επιτόπια Επαλήθευση.

Επιπλέον, η ΔΑ εξετάζει την αναγκαιότητα για την υιοθέτηση και άλλων προληπτικών ή/ και διορθωτικών μέτρων από την ίδια ή/και από τον αρμόδιο ΕΦ.

Στο πλαίσιο των Προγραμμάτων, για τις παρατυπίες της περ. β) της παρ. 1.1 του Παραρτήματος ΧΙΙ του Κανονισμού, εκτός από την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων όπου απαιτείται, η ΔΑ/ΕΦ διαβιβάζει τα στοιχεία, μέσω της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), στις αρμόδιες εθνικές αρχές ή όργανα για την περαιτέρω διερεύνηση των υποθέσεων ως προς τη διάπραξη ή μη απάτης. Σε κάθε περίπτωση η ΕΑΔ, ως η Εθνική Υπηρεσία Συντονισμού Καταπολέμησης της Απάτης (ΑFCOS), διασφαλίζει την ενημέρωση της ΔΑ/ΕΦ για τα πορίσματα των αρμόδιων εθνικών αρχών/οργάνων σε σχέση με την εξέλιξη και έκβαση των υποθέσεων, ώστε να προβαίνουν στη λήψη επιπλέον διορθωτικών και προληπτικών μέτρων.

Η ΕΑΔ/AFCOS παρακολουθεί την έκβαση κάθε υπόθεσης «υπόνοιας απάτης» που είχε εντοπιστεί από εθνική ελεγκτική αρχή. Στο πλαίσιο αυτό, προωθεί στις αρμόδιες Δομές του ΣΔΕ (αρμόδια ΔΑ και ΕΦ, ΕΥ Αρχή Πιστοποίησης, ΕΔΕΛ και ΕΥΘΥΠΣ), τη σχετική τελεσίδικη Απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου που επιβεβαιώνει ή όχι την ύπαρξη απάτης.

Σε περίπτωση διαπιστωμένης απάτης από τη δικαστική αρχή, η ΔΑ/ΕΦ προβαίνει σε Ανάκληση της Απόφασης Ένταξης.

Σχετικά έντυπα

Στη Διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται και τυποποιημένα έντυπα – οδηγίες: